Ujęcie leasingu zależy od postanowień umowy i wielkości jednostki

Umowy leasingu należą dziś do bardzo popularnych źródeł finansowania majątku zarówno w mniejszych, jak i w bardzo dużych podmiotach. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe muszą pamiętać o prawidłowym ujmowaniu umów, na podstawie których mają możliwość korzystać ze składników majątkowych przez okres dłuższy niż 12 miesięcy. Prawo bilansowe określa warunki nakazujące ujęcie takiego składnika jako aktywów. Przy czym umowy leasingu są inaczej definiowane w prawie bilansowym, a inaczej w podatku dochodowym czy VAT. Jakby tego było mało, Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (dalej: MSR) inaczej kwalifikują umowę leasingu niż polska ustawa o rachunkowości. To wszystko powoduje, że ujęcie leasingu w księgach jest uznawane za wyzwanie dla księgowych. Oczywiście można w tym obszarze stosować uproszczenia, lecz nie zawsze. Czasami bywa też tak, że skorzystanie z nich niekorzystnie wpływa na prezentację obrazu sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. Dziś podpowiadamy, na co zwrócić uwagę.

Artykuł 7091 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1933; dalej: k.c.) stanowi, że przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Analizując zapisy k.c., można dojść do wniosku, że takie umowy spełniają kryteria bilansowe leasingu finansowego. Jednak jednostki poszukują – przede wszystkim ze względów podatkowych – rozwiązań pozwalających zakwalifikować te umowy jako leasing operacyjny. Należy w tym miejscu podkreślić, że leasing finansowy w świetle VAT jest wprost określany jako dostawa towarów, co wynika z art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361). Oznacza to, że z chwilą wydania przedmiotu leasingu korzystającemu cała jego wartość podlega VAT. Jednostki zawierają umowy leasingu operacyjnego, gdyż – jak zostało już wskazane wyżej – zgodnie z ustawą o VAT jest to świadczenie usług i wtedy podstawą opodatkowania jest zwykle tylko wartość usługi rozliczanej w ujęciu miesięcznym. Przy czym kryterium pozwalającym stwierdzić, czy mamy do czynienia z leasingiem finansowym, jest to, czy po zakończeniu umowy leasingu wprost nastąpi przeniesienie na korzystającego prawa własności do przedmiotu tej umowy. Jeśli tak, to mamy do czynienia właśnie z leasingiem finansowym